T: Narzędzia administracyjne Windows w technologii NT.

Administracja systemem obejmuje wykonywanie szeregu czynności związanych z konfiguracją i utrzymaniem systemu. Konieczne do sprawnego działania systemu jest czuwanie nad jego funkcjonalnością i ewentualne naprawianie zaistniałych błędów. Osoba wykonująca powinności administracyjne musi posiadać konto użytkownika należące do grupy administratorzy, ponieważ tylko takie konto pozwala na wykonywanie wszystkich niezbędnych czynności oraz wykorzystać niezbędne narzędzia.

Zestaw zaawansowanych narzędzi do zarządzania systemem Windows znajdziemy w Panelu sterowania w grupie Narzędzia administracyjne.

Wśród domyślnych narzędzi administracyjnych w systemach Windows XP Pro wyróżniamy:

Zadanie1:
Odszukaj w systemowym Centrum pomocy i obsługi technicznej informacje na temat Narzędzi administracyjnych. Zapisz w zeszycie przedmiotowym krótki opis dostępnych narzędzi.

Aby maksymalnie, jak to tylko możliwe, ułatwić administrowanie systemem operacyjnym oraz aplikacjami i usługami w systemie Windows XP, wszystkie „niezbędne czynności administracyjne” można wykonać za pomocą jednego programu, konsoli MMC (ang. Microsoft Management Console).

Zadanie2:
Odszukaj w systemowej Pomocy i obsłudze technicznej informacje na temat programu MMC.

Program Microsoft Management Console służy do tworzenia, zapisywania i otwierania narzędzi administracyjnych (nazywanych konsolami MMC), które zarządzają sprzętem, oprogramowaniem i składnikami sieciowymi systemu Windows.

MMC to aplikacja, która samodzielnie nie służy do wykonywania jakichkolwiek zadań, jest ona jednak jednolitym środowiskiem, do którego można dodawać różne programy administracyjne w postaci tzw. przystawek i tworzyć dzięki temu konsole administracyjne. Konsola administracyjna to, zapamiętany w postaci pliku, zbiór ustawień programu MMC, który możemy przenosić z jednego komputera na inny. Korzystając z odpowiednio skonfigurowanych konsoli użytkownik może zarządzać komputerem lokalnym oraz innymi komputerami w sieci, włączając w to serwery. Jedynym ograniczeniem jest dostępna lista przystawek. Istnieje szereg predefiniowanych konsoli służących do wykonywania określonych czynności, więc możliwe jest zarządzanie Windows XP bez znajomości tworzenia własnych konsoli. Dostęp do większości konsoli predefiniowanych można uzyskać przez otwarcie grupy programów Narzędzia administracyjne z Panelu sterowania. Tworzenie własnych konsoli ułatwia i przyspiesza dostęp do najczęściej wykorzystywanych podczas pracy narzędzi. W tym rozdziale opiszemy ogromne możliwości, jakie daje korzystanie z personalizowanych konsoli administracyjnych.

Dodawanie przystawek do nowej konsoli
Proces tworzenia nowych konsoli polega na uruchomieniu narzędzia MMC i dodaniu odpowiednich przystawek oraz skonfigurowaniu opcji zgodnie z potrzebami. Aby stworzyć nową konsolę:

Aby zapamiętać ustawienia konsoli, wybierz menu Plik i kliknij Zapisz lub w celu podania innej nazwy Zapisz jako… Wybierz lokalizację dla pliku konsoli i wpisz odpowiednią nazwę. Windows XP domyślnie proponuje jako lokalizację folder Narzędzia administracyjne należący do menu Start aktualnie zalogowanego użytkownika. Jeśli lokalizacja zostanie zaakceptowana, aby uruchomić zapisaną konsolę, należy mieć włączone wyświetlanie w menu Start Narzędzi administracyjnych.

Dobrym zwyczajem jest nazywanie konsoli zgodnie z jej przeznaczeniem. Np. Zarządzanie użytkownikami, Zasoby i udostępnianie. Należy pamiętać, że konsola może być używana przez jej właściciela lub innego użytkownika. Jeżeli za administrowanie komputerami w sieci odpowiedzialnych jest kilka osób, główny administrator może, rozdzielając zadania, utworzyć odpowiednie konsole i przekazać swoim współpracownikom w postaci plików z rozszerzeniem *.msc.

Tryby pracy konsoli
Każda konsola może być zapisana w jednym z czterech trybów pracy. Każdy z trybów definiuje opcje dostępu do konsoli. Oto krótka charakterystyka trybów pracy:

Domyślnie konsola jest zapisywana w trybie autorskim. Nie ma potrzeby zmieniać trybu pracy, jeżeli z konsoli będzie korzystał jej autor. Natomiast, gdy konsola jest tworzona dla współpracownika, należy się zastanowić nad zastosowaniem odpowiedniego trybu użytkownika. Aby zmienić tryb konsoli, należy:

W oknie Dostosowywanie widoku można wybrać, które elementy konsoli będą widoczne podczas pracy. Sposób ograniczania dostępnych elementów konsoli został omówiony dalej w tym rozdziale.

Gdy została zapisana konsola z ograniczeniami, domyślnym trybem pracy tej konsoli jest taki, jaki został wybrany w opcjach konsoli. Funkcje trybu autora są dla większości użytkowników niepotrzebne, ponieważ nie zmieniają oni konfiguracji konsoli. Jeżeli jednak użytkownik zechce przekonfigurować konsolę, może ją uruchomić w trybie Autora, wykonując jedną z poniższych czynności:

Aby ograniczyć dostęp użytkowników do trybu autora konsoli, administrator komputera może zmienić ustawienia zasad bezpieczeństwa, blokując możliwość dostępu do opcji pozwalających na uruchomienie konsoli w trybie autorskim.

Dostosowując wygląd konsoli do własnych potrzeb użytkownik ma do swojej dyspozycji kilka ciekawych opcji. Zwiększając funkcjonalność konsoli, nie można zapomnieć o odpowiednim ułożeniu przystawek w drzewie konsoli. Przystawki powinny być tak zlokalizowane, aby dostęp do nich był przejrzysty i intuicyjny. W tym celu można wykorzystać hierarchiczne grupowanie. Podczas dodawania nowych przystawek, co zostało opisane wcześniej w tym rozdziale, użytkownik decyduje, do którego miejsca w drzewie konsoli będą one dodane. Domyślną lokalizacją, jaką proponuje Windows XP, jest folder o nazwie Katalog główny konsoli. Jeśli chcesz podzielić swoje narzędzia na grupy tematyczne, możesz wpierw dodać do konsoli odpowiednią ilość nowych katalogów oraz zmienić ich nazwy. Dodawanie nowych folderów polega na wywołaniu okna Dodaj/Usuń przystawkę i wybranie z listy przystawki Folder. Aby zmienić nazwę dodanego folderu, kliknij go w drzewie konsoli prawym klawiszem myszy i wybierz polecenie Zmień nazwę, następnie wpisz odpowiednią nazwę i zatwierdź przyciskiem OK. Gdy w konsoli znajduje się już odpowiednia ilość folderów, można instalować kolejne przystawki w folderach. W tym celu podczas dodawania nowej przystawki wskaż listę rozwijaną Przystawki dodane do i odpowiedni folder.

Niektóre przystawki np. Zarządzanie komputerem posiadają listę rozszerzeń przystawki. Rozszerzenia to moduły instalowane podczas uruchomienia przystawki. Domyślnie instalowane są wszystkie dostępne rozszerzenia przystawki. Aby zainstalować tylko wybrane, wykonaj:

W niektórych sytuacjach niezbędne jest równoległe wyświetlanie na ekranie dwóch różnych przystawek lub takich samych, lecz pobierających dane z różnych komputerów. Przykładem może być przeglądanie dzienników zdarzeń jednocześnie dla serwera i stacji roboczej w celu zdiagnozowania problemu z połączeniem. Aby wygodnie przeglądać te ustawienia, należy w konsoli wyświetlić dwa okna, każde zawierające dziennik zdarzeń innego komputera:

Jeżeli tworzona konsola ma być używana przez innych użytkowników i zawiera przystawki łączące się z różnymi komputerami w sieci, należy pamiętać o tym, że aby było to możliwe, każdy użytkownik uruchamiający konsolę musi posiadać odpowiednie uprawnienia na wszystkich komputerach, którymi zarządza konsola.

Podstawową metodą nawigacji wewnątrz okna konsoli jest poruszanie się po poszczególnych jej gałęziach. Gdy konsola zawiera wiele przystawek, a użytkownik korzysta często tylko z pewnych przystawek, natomiast pozostałe są wykorzystywane sporadycznie, można zdefiniować Ulubione miejsca konsoli. Ulubione jest to lista konkretnych gałęzi drzewa konsoli. Aby dodać pozycję do Ulubionych:

Od teraz w menu Ulubione znajduje się pozycja o nazwie, jaka została wpisana podczas dodawania lokalizacji do ulubionych. Jej kliknięcie przenosi użytkownika bezpośrednio do wcześniej określonego miejsca konsoli.

Widoki bloku zadań
Szczególnie wtedy, gdy przygotowywana jest konsola dla użytkownika, który nie posiada doświadczenia w używaniu tego typu narzędzi korzystne jest stworzenie nowego widoku bloku zadań. Jest to bardzo atrakcyjny, funkcjonalny oraz prosty w użyciu w pełni konfigurowalny widok konsoli. Poniżej opisaliśmy procedurę tworzenia widoku bloku zadań. Zawiera ona niektóre czynności opisane wcześniej w niniejszym rozdziale.

Nie wszystkie przystawki dopuszczają konfigurowanie widoku bloku zadań.

W tym momencie kończy się etap tworzenia widoku. Na kolejnej stronie kreator zaproponuje uruchomienie Kreatora nowego zadania, dzięki któremu można dodać funkcjonalność do widoku.

Kolejne etapy będą się różniły w zależności od wybranych opcji.

Gdy zostało wybrane Polecenie menu:

Kolejną czynnością, którą opcjonalnie można wykonać jest ograniczenie elementów nawigacyjnych oraz menu wyświetlanych w konsoli. Aby to wykonać, uruchom stworzoną wcześniej konsolę w trybie autorskim oraz:

Tak stworzoną i zapisaną konsolę można udostępnić użytkownikowi. Jest kilka metod udostępniania pliku konsoli jedną z wygodniejszych jest przesłanie pliku konsoli jako załącznika wiadomości e-mail. Po pobraniu pliku konsoli jedyną czynnością, jaką musi wykonać użytkownik jest jej uruchomienie.

Zdalna administracja
Aby ułatwić zarządzanie komputerami pracującymi w sieci, do systemu Windows XP została dodana usługa serwera oraz klienta terminali o nazwie Pulpit zdalny. Rozwiązanie to pozwala użytkownikowi pracującemu na innym komputerze na uzyskanie dostępu do sesji uruchomionej na jego komputerze. Dzięki tej funkcji administrator sieci w celu wykonania większości czynności nie musi przemieszczać się, wystarczy, że połączy się z odpowiednim komputerem, korzystając z klienta pulpitu zdalnego. Połączenie takie polega na wykorzystaniu komputera lokalnego jako terminalu do maszyny zdalnej. Podczas pracy z usługą Pulpit zdalny użytkownik wykorzystuje klawiaturę oraz pozostałe urządzenia wejścia w celu przekazania przez sieć informacji do komputera zdalnego, informacje zwrotne są natomiast wyświetlane na monitorze komputera lokalnego. Oznacza to, że użytkownik może połączyć się z domu ze swoim komputerem w pracy i pracować w środowisku identycznym z tym, które ma w pracy. Podczas pracy terminalowej można korzystać z wszystkich aplikacji zainstalowanych na komputerze świadczącym usługi pulpitu zdalnego. Dostępne są również wszystkie połączenia sieciowe oraz zasoby takie jak drukarki. Usługę pulpitu zdalnego obsługuje Windows XP w wersji Professional, aby możliwe było korzystanie z tej usługi, muszą być spełnione następujące warunki:

Konfiguracja Pulpitu zdalnego
Aby skonfigurować komputer zdalny do obsługiwania połączeń usługi Pulpit zdalny, wykonaj następujące czynności:

Administratorzy automatycznie mają pozwolenie na dostęp zdalny.

By komputer lokalny mógł korzystać z usługi Pulpit zdalny, należy zainstalować oprogramowanie klienckie:

Wersję instalacyjną klienta Pulpitu zdalnego można pobrać ze strony internetowej:
http://www.microsoft.com/windowsxp/pro/downloads/rdclientdl.asp.

Podłączanie do komputera zdalnego

Jeżeli wszystkie parametry zostały skonfigurowane poprawnie, zostanie nawiązane połączenie z komputerem zdalnym. Od tego momentu praca na komputerze zdalnym będzie przebiegała, jak gdyby był to komputer lokalny. Jedyną różnicą, zauważalną dla użytkownika, jest znajdująca się u góry pasek połączenia z nazwą serwera oraz przyciskami zarządzającymi oknem pulpitu zdalnego.

Dodatkowe parametry połączenia pulpitu zdalnego:
Oprócz wymaganych parametrów połączenia, użytkownik ma dostęp do szeregu dodatkowych ustawień połączenia z usługą pulpit zdalny. Aby wykorzystać w pełni możliwości funkcjonalne tej usługi, należy poznać jej możliwości. Na karcie Ekran użytkownik ma dostęp do ustawień ekranu pulpitu zdalnego. Wykorzystując suwak znajdujący się w górnej części okna, można zmienić rozmiar roboczy ekranu, natomiast aby ustawić ilość wyświetlanych kolorów podczas pracy zdalnej, należy wybrać z listy rozwijalnej odpowiednią wartość. Pole wyboru Wyświetl pasek połączenia w trybie pełnoekranowym określa, czy będzie wyświetlany pasek połączenia. Na karcie Zasoby lokalne znajdują się parametry podłączania zasobów lokalnych. Jeżeli komputer lokalny wyposażony jest w kratę dźwiękową i zależy użytkownikowi na poprawnym funkcjonowaniu dźwięku podczas pracy zdalnej, można zaznaczyć opcję Przenieś na ten komputer, która określa, że wszelkie żądania odtworzenia dźwięku zostaną przekierowane z komputera zdalnego na komputer lokalny. Podobnie można postąpić z innymi urządzeniami lokalnymi. Istnieje możliwość przekierowania dysków, drukarek i portów szeregowych komputera lokalnego do komputera zdalnego tak, aby podczas pracy zdalnej można było używać urządzeń lokalnych. Ustawienie Zastosuj kombinację klawiszy Windows definiuje sposób obsługi standardowych kombinacji klawiszy typu Alt+Tab. Jeżeli zostanie wybrane ustawienie Tylko w trybie pełnoekranowym (jest to ustawienie zalecane) lub Na komputerze zdalnym, to komputer będzie przesyłał kombinacje klawiszy do komputera zdalnego. W przypadku wybrania Na komputerze lokalnym kombinacje klawiszy nie będą przesyłane do maszyny zdalnej i zostaną wykonane lokalnie. Karta Programy pozwala na podanie ścieżki do programu, który zostanie uruchomiony na maszynie zdalnej zaraz po załogowaniu użytkownika. W przypadku, gdy użytkownik wyłączy wskazany program, zostanie automatycznie rozłączony. Wydajność połączenia z pulpitem zdalnym można regulować na karcie Wrażenia, gdzie zostały zawarte parametry optymalizujące połączenie z komputerem zdalnym. Użytkownik może wybrać szybkość posiadanego łącza oraz parametry wyglądu pulpitu zdalnego.

Podłączenie pulpitu zdalnego można również wykorzystywać do zestawiania połączenia terminalowego z usługami terminalowymi Windows 2003 Serwer, ponieważ obie usługi używają tego samego protokołu komunikacyjnego RDP (ang. Remote desktop protocol).